Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου και παρακολουθώντας εντατικά τις κρίσιμες εξελίξεις αναφορικά με την παγκόσμια εξάπλωση του ιού COVID-19, ως επιστήμονες και ερευνητές της χημείας και μικροβιολογίας περιβάλλοντος, αισθανόμαστε το χρέος να συντάξουμε αυτό το κείμενο ώστε να αναφέρουμε και να επικοινωνήσουμε την κρισιμότητα του πόσιμου νερού για την επιβίωση του ανθρώπου στον πλανήτη.
Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού 2020, έχει θέμα “Το νερό και η κλιματική αλλαγή – Ο καθένας μας έχει ένα ρόλο να παίξει“. Στόχος είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση ολόκληρης της παγκόσμιας κοινότητας για το πως το πολυτιμότερο αγαθό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη και πως ο καθένας από εμάς έχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει σε αυτό. Αλλάζοντας πολύ απλά πράγματα στις καθημερινές μας συνήθειες μπορούμε να συμβάλλουμε πραγματικά στην παύση της ραγδαίας αλλαγής του κλίματος και να εξομαλύνουμε τις συνέπειές της.
Η κλιματική αλλαγή δεν θα επηρεάσει μόνο το λιώσιμο των πάγων, όπως πιστεύει η κοινή γνώμη. Οι πάγοι που λιώνουν δεν επηρεάζουνε μόνο τα ζώα του αρκτικού κύκλου όπως εσφαλμένα νομίζουν οι περισσότεροι. Από την απότομη αλλαγή του κλίματος δεν θα επηρεαστούν μόνο οι καλοκαιρινοί μήνες που θα γίνουν πιο ξηροί, θερμοί και άνυδροι. Η κλιματική αλλαγή ήδη προκαλεί και θα εντείνει ή ακόμα και θα κορυφώσει την παγκόσμια κρίση έλλειψης καθαρού, πόσιμου νερού.
Ο αντίκτυπος της έλλειψης καθαρού νερού στον ανθρώπινο πολιτισμό δεν θα είναι η δίψα. Στην πραγματικότητα η ανθρωπότητα δεν θα προλάβει να διψάσει. Η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών θα είναι τόσο έντονη που δεν θα μπορεί να αντιμετωπιστεί από την ανθρώπινη επιστημονική κοινότητα. Τις ημέρες που διανύουμε, ένας θανατηφόρος ιός, ο SARS-COV-2, σαρώνει τον πλανήτη, και κινδυνεύει να οδηγήσει σε παγκόσμια κοινωνική και οικονομική εξαθλίωση, και ανάμεσα στους λόγους διάδοσης και εξάπλωσής του αναγνωρίζεται και η “μη πρόσβαση σε καθαρό νερό”. Στους περισσότερους από εμάς, τους ανθρώπους του “σύγχρονου δυτικού κόσμου”, φαντάζει απλό έως δεδομένο πως έχουμε πρόσβαση σε απολυμασμένο νερό με το άνοιγμα της βρύσης του σπιτιού μας. Εξαιτίας όμως, της υπάρχουσας παγκόσμιας ανισότητας, αυτό το γεγονός αποτελεί μία πραγματική ψευδαίσθηση, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 23% των θανάτων παγκοσμίως οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το νερό, Δηλαδή, περίπου 1 στους 4 ανθρώπους που πεθαίνει στον πλανήτη, πεθαίνει εξαιτίας πραγμάτων που εμείς, στις αναπτυγμένες κοινωνίες, θεωρούμε δεδομένα και θεμελιώδη.
Εξαιτίας της απουσίας ενημέρωσης και εκπαίδευσης των τοπικών πληθυσμών για τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής και της μηδενικής ύπαρξης έργων υποδομών, η ασφάλεια και η ποιότητα του κυριότερου αγαθού του πλανήτη δεν είναι εξασφαλισμένη. Στον αντίποδα, η συνειδητοποίηση του θανατηφόρου κινδύνου της αλόγιστης κατάχρησης του πόσιμου νερού, από αυτούς που το έχουν ως δεδομένο, και ταυτόχρονα η ραγδαία ρύπανση των εναπομείναντων υδάτινων πόρων, πρέπει τώρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε να μας προβληματίσει και να μας θέσει προ των ευθυνών μας.
Στην εποχή του 21ου αιώνα, στην εποχή της άμεσης πληροφόρησης και ροής ειδήσεων, είμαστε όλοι μάρτυρες πως ο πλανήτης μας και το κλίμα μπορεί να επανακάμψει, ίσως και γρηγορότερα από ότι δείχνουν τα μαθηματικά μοντέλα, αν του το επιτρέψουμε. Η παγκόσμια λήψη μέτρων περιορισμού, για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού, οδήγησε στην κατακόρυφη μείωση των αστικών και βιομηχανικών ρύπων χαρίζοντάς μας εικόνες με καθαρές από νέφος μεγαλουπόλεις.
Η φράση που ακούμε πλέον να αναπαράγεται καθημερινά για “ατομική ευθύνη” πρέπει να εντυπωθεί στο υποσυνείδητο καλύτερα από ποτέ και να γίνει ένας νέος, βελτιωμένος τρόπος ζωής. Εξάλλου, κάθε αλυσίδα είναι τόσο δυνατή, όσο είναι ο πιο αδύναμος της κρίκος. Ας μην είναι η ανθρωπότητα, ο πιο αδύναμος κρίκος την αλυσίδα της εξέλιξης του πλανήτη.